🤔 مقدمه: تصورات غلط درباره دویدن و آرتروز
شاید گمان کنید که پاسخ واضح است. شاید تصور کنید سال‌ها دویدن بر روی سطوح متفاوت (از پیاده‌روها گرفته تا سطوح نرم‌تر) می‌تواند به مفاصل آسیب برساند، همانطور که تایرها پس از کیلومترها راندن ماشین فرسوده می‌شوند. 🧐 استئوآرتریت، شایع‌ترین نوع آرتریت که در زبان عموم به آن آرتروز می‌گویند، و معمولا سالمندان را گرفتار می‌کند، اغلب به عنوان یک بیماری مربوط به سن و تحلیل‌برنده غضروف‌های مفاصل توصیف می‌شود. 👵
بنابراین به نظر می‌رسد در مورد هر دوی این موارد در درازمدت باید با یک وضعیت استهلاک و فرسودگی ناشی از استفاده بیش از حد از مفاصل روبرو شویم. اما قضیه به این سادگی نیست. 🤯
❓ چرا ارتباط دویدن و آرتروز پیچیده است؟
آسان است در کسی که به طور مداوم می‌دود و دچار آرتروز شده است، تفسیر را به گردن دویدن او بیندازیم. برای رسیدن به پاسخ درست در ابتدا باید به این پرسش‌ها پاسخ دهیم: 🧐
- شاید رابطه‌ای میان دویدن و آرتروز در اغلب افراد وجود نداشته باشد. اما شاید این افراد از ابتدا (مثلا به علت وضعیت ژنتیکی‌شان) محکوم به دچار شدن به آرتروز باشند، و دویدن فقط باعث زودتر ظاهر شدن این بیماری شده باشد. 🧬
🔬 پژوهش‌ها چه می‌گویند؟
پژوهش‌های گسترده‌ای در این رابطه در طول چند دهه برای پاسخ به این پرسش‌ها انجام شده است. با اینکه پاسخ به این پرسش‌ها هنوز کاملا واضح نیست، اما ما به پاسخ‌های روشن‌تر نزدیکتر شده‌ایم. 📊
شواهد فزاینده‌ای نشان می‌دهند که دویدن باعث استئوآرتریت یا هیچ بیماری مفصلی دیگری نمی‌شود. 💪
📚 بررسی‌ها و مطالعات مهم
- یک بررسی منتشرشده در سال ۲۰۱۷ نشان داد که در دوندگان تفریحی (۳/۵ درصد) میزان آرتروز مفاصل لگن و زانو نسبت به دوندگان رقابتی(۱۳/۳ درصد) و افرادی که نمی‌دوند (۱۰/۲ درصد) ، پایین‌تر است. 🏃♀️
- یک بررسی در سال ۲۰۱۸ نشان داد میزان آرتروز مفاصل لگن و زانو در میان ۶۷۵ دونده ماراتون نصف میزان قابل‌انتظار این عارضه در جمعیت آمریکا است. 🏅
- یک تجزیه تحلیل ۲۴ بررسی در سال ۲۰۲۲ نشان داد که شواهد قابل‌توجهی درباره آسیب دیدن پوشش غضروفی مفاصل زانو در ام‌آرآی‌هایی که درست پس از دویدن گرفته شده‌اند، وجود ندارد. 🔀
🤔 چالش‌های بررسی رابطه دویدن و آرتروز
بررسی رابطه میان دویدن و آرتروز با مشکلاتی روبرو است، از جمله:
- ممکن است سال‌ها طول بکشد که تا آرتروز بوجود آید: بنابراین پژوهش‌های متقاعدکننده در این باره لازم است برای مدتی طولانی شاید یک دهه یا بیشتر ادامه پیدا کنند. ⏳
- انجام یک بررسی ایدئال در این باره ناممکن است: قوی‌ترین نوع پژوهش پزشکی برای یافتن رابطه سببی کارآزمایی «دوسو کور» تصادفی‌شده کنترل‌شده است. شرکت‌کنندگان در این بررسی‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند: گروه درمان (که مثلا داروی جدید را دریافت می‌کنند) یا گروه شاهد یا کنترل (که اغلب دارونما دریافت می‌کنند). دوسو کور (double-blind) به معنای آن است که نه پژوهشگران و نه شرکت‌کنندگان نمی‌دانند کدامیک از افراد در گروه درمانی قرار دارند و کدامیک از افراد در گروه دارونما. اما هنگامی درمان مورد بررسی «دویدن» است، راهی برای انجام این نوع کارآزمایی دقیق وجود ندارد. 🧪
- متوجه «عوامل مخدوش‌کننده» (confounders) باشید. ممکن است تفاوت‌های مهمی میان افرادی که می‌دوند و افرادی که نمی‌دوند وجود داشته باشد که ربطی به موضوع مورد بررسی یعنی دویدن نداشته باشد. برای مثال، دوندگان ممکن است نسبت به افرادی که نمی‌دوند، در عین حال رژیم غذایی سالم‌تری داشته باشند، وزن سالم‌تری را حفظ کنند یا سیگار کمتری بکشند. این دو گروه ممکن است از لحاظ چگونگی همراستایی مفاصل، قدرت رباط‌ها یا ژن‌هایی که رشد دستگاه عضلانی- اسکلتی را هدایت می‌کنند، متفاوت باشند. این عوامل در عین حال ممکن است بر خطر آرتروز اثر بگذارند و به این ترتیب تفسیر نتایج بررسی تاثیر بگذارند. 🧩
- اثر دویدن بر افراد ممکن است متفاوت باشد: برای مثال، ممکن است (گرچه هنوز ثابت نشده است) که افراد دچار چاقی که به طور مداوم می‌دوند در معرض خطر بالاتر آرتروز ناشی از فشار وزن اضافی بر روی مفاصل هستند. ⚖️
💡 یافته‌های کلیدی و نتیجه‌گیری
پژوهش‌های اخیر در مجموع نشان می‌دهند که دویدن باعث استهلاک و فرسودگی مفاصل نمی‌شوند. این یافته‌ها برای افرادی که از دویدن لذت می‌برند، اطمینان‌بخش هستند. اگر علاقه‌ای به دویدن ندارید، مشکلی نیست: سعی کنید اشکالی از ورزش پیدا کنید که از آنها لذت می‌برید. فقط این تصمیم‌تان را بر این اساس یا این بهانه نگیرید که دویدن مفاصل را تخریب خواهد کرد. 💖
📊 جدول مقایسه تاثیر دویدن و عدم دویدن بر سلامت مفاصل
| عامل | دوندگان تفریحی | دوندگان رقابتی | افراد غیرفعال |
|---|---|---|---|
| میزان آرتروز مفاصل لگن | ۳/۵% | ۱۳/۳% | ۱۰/۲% |
| میزان آرتروز مفاصل زانو | ۳/۵% | ۱۳/۳% | ۱۰/۲% |
| سطح فعالیت بدنی | متوسط | بالا | پایین |
| شاخص توده بدنی (BMI) | معمولاً نرمال | معمولاً نرمال | ممکن است بالاتر باشد |
🌱 نکات تکمیلی برای حفظ سلامت مفاصل در حین دویدن
- گرم کردن و سرد کردن: قبل از دویدن، بدن خود را به خوبی گرم کنید و پس از آن نیز حرکات کششی انجام دهید. 🔥
- انتخاب کفش مناسب: از کفش‌های مخصوص دویدن با پشتیبانی کافی استفاده کنید. 👟
- سطح مناسب: سعی کنید بر روی سطوح نرم‌تر مانند چمن یا خاک بدوید تا فشار کمتری به مفاصل وارد شود. 🌱
- تقویت عضلات اطراف مفاصل: تمرینات تقویتی برای عضلات پا، لگن و کمر انجام دهید. 💪
- تغذیه مناسب: رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید و از مصرف مواد غذایی ضد التهابی غافل نشوید. 🍎
📚 اصطلاحات کلیدی
- استئوآرتریت (آرتروز): یک بیماری تخریبی مفصلی که با تحلیل رفتن غضروف مفاصل همراه است. 🦴
- غضروف: بافت نرم و انعطاف‌پذیری که سطح مفاصل را پوشانده و به حرکت آسان آنها کمک می‌کند. ✨
- عوامل مخدوش‌کننده (Confounders): عواملی که می‌توانند بر نتایج یک مطالعه تاثیر بگذارند و تفسیر آن را دشوار کنند. 🧐
⚠️ هشدار مهم
مطالب ارائه شده در این صفحه صرفاً جهت اطلاع‌رسانی عمومی است و نباید جایگزین مشاوره تخصصی پزشکی یا تغذیه شود.
(یاد آوری شود مطالب صرفا جهت اطلاع‌رسانی می باشد.)